top of page
Αναζήτηση

Η συμπόνια προς τον queer εαυτό

Τι είναι η συμπόνια;

Στο πεδίο της ψυχοθεραπείας, η συμπόνια (compassion) είναι «Η ικανότητά μας να κινηθούμε προς τον πόνο, τον δικό μας πόνο και των άλλων, με τη δέσμευση να προσπαθήσουμε να ανακουφίσουμε και να προλάβουμε αυτόν τον πόνο» [1].

Συμπόνια είναι το να σκεφτόμαστε, να αποφασίζουμε και κυρίως να δρούμε φροντίζοντας τον εαυτό μας και τους ανθρώπους γύρω μας. Συμπόνια σημαίνει επίσης το να μπορούμε να δεχθούμε την φροντίδα που οι άλλοι άνθρωποι μας προσφέρουν. Η συμπόνια εμπεριέχει την καλοσύνη, την τρυφερότητα, τη δύναμη, τη σοφία, την ενστικτώδη γνώση και την κινητοποίησή μας με φάρο τις αξίες μας.

Όταν βιώνουμε δύσκολες καταστάσεις, η συμπόνια προς τον εαυτό, ή αλλιώς η αυτο-συμπόνια, μας ωθεί να δείχνουμε καλοσύνη, ζεστασιά και κατανόηση απέναντι στον εαυτό μας και μας βοηθά να αναγνωρίζουμε ότι είμαστε άνθρωποι και ότι δεν χρειάζεται να είμαστε μόνοι/ες/α απέναντι στις δυσκολίες. Η αυτό-συμπόνια σχετίζεται με μία ενσυνείδητη στάση απέναντι στον πόνο, σχετίζεται δηλαδή με την ικανότητά μας να αναγνωρίζουμε τον πόνο χωρίς επικριτικότητα αλλά και χωρίς να τον αποφεύγουμε.


Συμπόνια και queer

Η έρευνα μας δείχνει ότι τα queer άτομα με υψηλό βαθμό αυτό-συμπόνιας υποφέρουν σε μικρότερο βαθμό από κατάθλιψη, άγχος, ψυχική δυσφορία, σκέψεις σχετικά με τον τερματισμό της ζωής, εσωτερικευμένη ομοφοβία/τρανσφοβία και στίγμα. Παράλληλα, τα queer άτομα που έχουν πιο ανεπτυγμένη την ικανότητα της αυτό-συμπόνιας είναι περισσότερο out και απολαμβάνουν μεγαλύτερο βαθμό προσωπικής ευεξίας και κοινωνικής υποστήριξης[2].

Για τους queer ανθρώπους που είχαν την τύχη να μεγαλώσουν σε ένα προστατευτικό, ζεστό και ενθαρρυντικό περιβάλλον ως παιδιά, έχει παρατηρηθεί ότι η αυτό-συμπόνια λειτουργεί προστατευτικά απέναντι στο μειονοτικό στρες και αποτελεί έναν βασικό παράγοντα που μεσολαβεί προς μία ευτυχισμένη ενήλικη ζωή[3]. Είναι επίσης ερευνητικά τεκμηριωμένο ότι η αυτο-συμπόνια λειτουργεί προστατευτικά απέναντι στην κατάθλιψη για νεαρά ενήλικα queer άτομα που βιώνουν εμπειρίες περιθωριοποίησης και διακρίσεις λόγω της queer ταυτότητάς τους[4] .


Ποιος φοβάται την συμπόνια;

Τι συμβαίνει όμως όταν φοβόμαστε τη συμπόνια; Γιατί κάποιος να φοβάται τη συμπόνια; Πώς σχετίζεται η δυσκολία μας να είμαστε συμπονετικοί/ές/ά με την ντροπή και την επικριτικότητα; Ποιες καταστάσεις που ως queer άτομα δεν επιλέξαμε, αλλά καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε, ίσως τροφοδοτούν την ντροπή και την επίκριση; Τι ρόλο παίζει το συλλογικό – και συχνά το ατομικό – τραύμα που φέρουμε ως queer άτομα; Αυτά και άλλα είναι ερωτήματα τα οποία με φροντιστικό τρόπο μπορούν να διερευνηθούν στο πλαίσιο της εστιασμένης στη συμπόνια θεραπείας. H συμπόνια είναι μία ικανότητα που αν για οποιονδήποτε λόγο δεν την έχουμε ανεπτυγμένη, μπορούμε να τη διδαχθούμε και να τη βελτιώσουμε στο πλαίσιο μίας ασφαλούς θεραπευτικής σχέσης.


Χτίζοντας έναν συμπονετικό queer εαυτό

Στο πλαίσιο της επιβεβαιωτικής ως προς την ταυτότητα φύλου και τον σεξουαλικό προσανατολισμό ψυχοθεραπείας, η εστίαση στη συμπόνια μπορεί να περιλαμβάνει:

  • Την αποδοχή των διαφόρων πλευρών του εαυτού μας, χωρίς επίκριση και φόβο,

  • Τον εντοπισμό και την αποδόμηση του εσωτερικευμένου στίγματος, ως μία μορφή μαθημένης αυτό-επίκρισης,

  • Την κατανόηση και διερεύνηση των ψυχολογικών διεργασιών μας, πέρα από παθολογιοποιητικές ταμπέλες, ετεροκανονικά ή ομοκανονικά στερεότυπα και προσδοκίες,

  • Την διερεύνηση και πραγμάτωση των αξιών μας,

  • Την προσπάθεια για μη επικριτική κατανόηση των κινήτρων και των επιθυμιών που καθοδηγούν τις πράξεις μας,

  • Την ανοιχτή στάση απέναντι στις εμπειρίες του πόνου,

  • Την ενίσχυση ή εκμάθηση της ικανότητας να φροντίζουμε τον εαυτό μας και το queer σώμα μας,

  • Την διερεύνηση των ανησυχιών σε σχέση με την queer ταυτότητα.


Για παράδειγμα, μία μικρή κίνηση queer αυτό-συμπόνιας είναι η εξής: δοκιμάστε να σκεφτείτε κάτι που σχετίζεται με τη queer ταυτότητά σας και για το οποίο είστε ευγνώμων. Για κάποιους/ες/α από εμάς αυτό είναι πιο εύκολο και για κάποιους/ες/α από εμάς είναι πιο δύσκολο. Θυμηθείτε ότι «το λάθος δεν είναι δικό μας αλλά η ευθύνη είναι δική μας!» [1].


Πηγές queer συμπόνιας (στα αγγλικά)



Βιβλιογραφία

[1] Gilbert, P. (2009). The compassionate mind: A new approach to the challenges of life. London, UK.

[2] Carvalho, S. A., and R. Guiomar. “Self-Compassion and Mental Health in Sexual and Gender Minority People: A Systematic Review and Meta-Analysis.” LGBT Health, vol. 9, no. 5, 29 Mar. 2022, https://doi.org/10.1089/lgbt.2021.0434.

[3] Greene, Darrell C., and Paula J. Britton. “Predicting Adult LGBTQ Happiness: Impact of Childhood Affirmation, Self-Compassion, and Personal Mastery.” Journal of LGBT Issues in Counseling, vol. 9, no. 3, 3 July 2015, pp. 158–179, https://doi.org/10.1080/15538605.2015.1068143.

[4] Helminen, E. C., et al. “Discrimination, Depression, and Anxiety among Sexual Minority and Heterosexual Young Adults: The Role of Self-Compassion.” LGBT Health, vol. 10, no. 23, 16 Jan. 2023, https://doi.org/10.1089/lgbt.2022.0079.

 
 
bottom of page